Optymizm konsumentów nadal rośnie

W IV kwartale 2019 r. wartość Barometru Rynku Consumer Finance, określana na podstawie badania Związku Przedsiębiorstw Finansowych i Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH, kolejny raz znacznie wzrosła. Obecnie wynosi 71,6 pkt wobec 63,6 pkt zanotowanych w poprzednim kwartale. Polskie gospodarstwa domowe planują zwiększyć wydatki na dobra konsumpcyjne trwałego użytku, remont i zakup mieszkania oraz zakup samochodu. W większym stopniu są też skłonne finansować te wydatki z kredytu.

Jak podano, w ostatnich miesiącach dynamika kredytu dla gospodarstw domowych przekroczyła 7 proc. r/r, a w zakresie kredytu konsumpcyjnego osiągnęła poziom 9,5 proc. r/r. Wzrost kredytu konsumpcyjnego znacznie przewyższa wzrost dochodów gospodarstw domowych i konsumpcji. Jest również większy od wzrostu PKB, w konsekwencji czego relacja wartości kredytu konsumpcyjnego do PKB zbliżyła się do 9 proc. Poprawa nastrojów polskich gospodarstw domowych wyraża się w ich optymistycznych prognozach zakupu dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku i nieruchomości oraz stopnia finansowania tych wydatków kredytem. Ta składowa wniosła główny wkład we wzrost wartości barometru już czwarty kwartał z rzędu. Po raz wtóry zmniejszył się stopień wykluczenia z rynku finansowego. Pogorszeniu uległy natomiast oceny otoczenia makroekonomicznego – konsumenci spodziewają się obniżenia tempa wzrostu gospodarczego i wzrostu bezrobocia. Wciąż ujemnie na wartość barometru oddziałują czynniki demograficzne, a biorąc pod uwagę obecne prognozy, tendencja ta najprawdopodobniej się utrzyma.

Nastroje gospodarstw domowych, w szczególności ich nastawienie i potencjał do korzystania z usług rynku consumer finance, są obecnie pozytywne. Konsumenci uważają, że teraz jest dobry moment na dokonywanie poważnych wydatków i finansowanie ich kredytem. Sprzyja temu poprawiająca się zdolność kredytowa i niskie stopy procentowe. Niepewność co do skali spowolnienia gospodarczego nie znajduje jeszcze odzwierciedlenia w konserwatywnym podejściu do wydatków i zadłużania się.

Jak stwierdził Andrzej Roter, prezes zarządu ZPF, rośnie jednak też poziom akceptacji dla zachowań nierzetelnych i nieetycznych w odniesieniu do podstawowej instytucji społecznej, jaką jest wywiązywania się ze swoich zobowiązań i spłaty długów. Widać to z danych Biur Informacji Gospodarczej i systematycznie rosnącego salda złych długów. Skutkiem takiego stanu rzeczy będą rosnące ceny produktów kredytowych oraz coraz bardziej ograniczony dostęp do nich dla konsumentów w przyszłości.

Barometr Rynku Consumer Finance skonstruowany jest w taki sposób, że poziom 50 punktów oznacza stagnację rynku. Jeśli wartość barometru jest wyższa, należy spodziewać się dodatniej dynamiki kredytu konsumpcyjnego w kolejnych 12 miesiącach. Obecny wynik – najwyższy od 2007 r. – wskazując na potencjalnie wysoką dynamikę wzrostu kredytu konsumpcyjnego. Siła wzrostu w ostatnich dwóch kwartałach jest pozytywnym zaskoczeniem, a trend wzrostowy barometru jest wyraźny i silny.