Powstała koalicja na rzecz zwalczania oprogramowania stalkerware

Dziesięć organizacji – Avira, Electronic Frontier Foundation, European Network for the Work with Perpetrators of Domestic Violence, G DATA CyberDefense, Kaspersky, Malwarebytes, National Network to End Domestic Violence, NortonLifeLock, Operation Safe Escape oraz WEISSER RING – stworzyło globalną inicjatywę pod nazwą „Coalition Against Stalkerware”, której celem jest ochrona użytkowników przed oprogramowaniem wykorzystywanym do szpiegostwa, tzw. stalkerware.

Czym jest stalkerware?

Oprogramowanie stalkerware umożliwia ingerencję w czyjeś prywatne życie i jest wykorzystywane jako narzędzie umożliwiające nadużycia w przypadkach mających znamiona przemocy domowej oraz nękania. Poprzez zainstalowanie tego rodzaju aplikacji osoby dopuszczające się nadużyć mogą uzyskać dostęp do wiadomości, zdjęć, kont na portalach społecznościowych, geolokalizacji oraz nagrań audio i wideo (w niektórych przypadkach w czasie rzeczywistym) swojej ofiary. Takie programy działają w tle, bez wiedzy oraz zgody ofiary.

Problem związany z oprogramowaniem stalkerware narasta od kilku lat, a ofiar przybywa w zatrważającym tempie. Organizacje non-profit odnotowują stały wzrost liczby osób zwracających się o pomoc w związku z tym problemem. Według firmy Kaspersky liczba użytkowników, przeciwko którym użyto oprogramowania stalkerware, zwiększyła się o 35 proc. – z 27 798 w 2018 r. do 37 532 w 2019 r. Co więcej, wachlarz tego typu zagrożeń rozszerzył się, o czym świadczyć może fakt, że w 2019 r. firma Kaspersky wykryła 380 wariantów oprogramowania stalkerware – o 31 proc. więcej niż w ub.r.

Do tej pory nie uzgodniono standardowej definicji oprogramowania stalkerware ani kryteriów jego wykrywania, co znacząco utrudniało komunikację w branży bezpieczeństwa IT odnośnie do tej kwestii. W związku z tym założyciele koalicji podjęli ważny krok i zaczęli swoją działalność od stworzenia właściwej definicji oraz osiągnięcia porozumienia w sprawie kryteriów wykrywania.

W ramach wsparcia Międzynarodowego Dnia Eliminacji Przemocy Wobec Kobiet koalicja uruchomi również portal internetowy www.stopstalkerware.org, którego celem będzie zapewnienie pomocy ofiarom, ułatwienie przekazywania wiedzy pomiędzy członkami koalicji, opracowanie najlepszych praktyk w zakresie etycznego tworzenia oprogramowania oraz edukacja na temat zagrożeń związanych z oprogramowaniem stalkerware.

Strona internetowa będzie stanowić przydatny zasób online dla ofiar stalkerware. Użytkownicy znajdą na niej informacje o tym, czym jest oprogramowanie stalkerware, jak działa i – przede wszystkim – jak można się przed nim ochronić. Będzie również zawierać listę typowych wskazówek sugerujących, że dana osoba mogła paść ofiarą oprogramowania stalkerware, oraz podpowiada, jakie działania należy podjąć, a jakich się wystrzegać. Po pierwsze, należy zastanowić się, czy usunięcie takiego oprogramowania mogłoby potencjalnie wyrządzić większą szkodę, ponieważ osoba dopuszczająca się nadużycia zostanie natychmiast poinformowana o tym przez aplikację.

Użytkownikom, którzy podejrzewają, że mogą być celem omawianego zagrożenia, zaleca się kontakt z lokalną organizacją pomocy ofiarom lub z organami ścigania w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa.

– Aby przeciwdziałać temu zagrożeniu, niezbędna jest współpraca pomiędzy producentami z branży cyberbezpieczeństwa oraz organizacjami zajmującymi się ochroną praw. Wkład branży bezpieczeństwa IT polega na udoskonaleniu wykrywania oprogramowania stalkerware oraz lepszym informowaniu użytkowników o tego rodzaju zagrożeniu dla ich prywatności. Z kolei organizacje zajmujące się ochroną praw, które mają bezpośredni kontakt z ofiarami przemocy domowej i znają ich problemy oraz zgłoszenia, mogą doradzać nam w naszej pracy. Działając wspólnie, będziemy mogli pomóc ofiarom poprzez wiedzę techniczną oraz rozwijanie umiejętności – powiedział Wiaczesław Zakorzewski, szef działu badań dot. zwalczania szkodliwego oprogramowania z firmy Kaspersky.

– Badania pokazują, że 70 proc. kobiet, które padły ofiarą cybernękania, doświadczyło również przynajmniej jednej formy przemocy fizycznej lub/oraz na tle seksualnym ze strony partnera. Musimy zrobić, co w naszej mocy, aby nie dopuścić do tego, by sprawcy wykorzystywali telefony swoich ofiar w celu nękania, a jednocześnie sprawić, że poniosą odpowiedzialność za przemoc, jakiej się dopuszczają. Dzięki koalicji możemy przekazać naszą wiedzę na temat przemocy firmom zajmującym się bezpieczeństwem IT – aby wspólnie położyć kres przemocy wobec kobiet i dziewcząt dokonywanej za pomocą nowych technologii – powiedziała Anna McKenzie, menedżer ds. komunikacji, European Network for the Work with Perpetrators of Domestic Violence (WWP EN).

– Działając w trybie całkowitej niewidzialności, bez powiadomienia właściciela urządzenia, oprogramowanie stalkerware stanowi dla stalkerów skuteczne narzędzie umożliwiające nękanie, monitorowanie, prześladowanie, oszustwa oraz inne nadużycia. Wszystko to może mieć traumatyczne skutki, wywoływać strach w ofierze, jak również prowadzić do poważnych naruszeń w sferze bezpieczeństwa i prywatności. Powstanie nowej koalicji to istotny krok w kierunku zażegnania tego problemu – powiedziała Erica Olsen, dyrektor Safety Net Project, National Network to End Domestic Violence.

– Jako organizacja non-profit mamy świadomość, że technologia umożliwia sprawcom dostęp do prywatnych danych ich ofiar. Te z kolei, z powodu wstydu, rzadko szukają pomocy. W swej działalności WEISSER RING coraz częściej styka się z problemem stalkingu wśród zgłaszających się ofiar. W 2018 r. świadczyliśmy pomoc w 1 019 przypadkach nękania – co stanowi ok. 3 proc. więcej w stosunku do poprzedniego roku. Według niemieckich statystyk policyjnych dotyczących przestępstw w 2018 r. łączna liczba przypadków nękania wynosiła prawie 19 tys., co stanowiło o 500 przypadków więcej niż rok wcześniej i również wskazuje na wyraźny wzrost. Dlatego razem z WEISSER RING Foundation stworzyliśmy aplikację NO STALK, która zapewnia ofiarom skuteczne narzędzie umożliwiające udokumentowanie nękania w celach dowodowych – powiedział Horst Hinger, zastępca dyrektora generalnego, WEISSER RING.

Koalicja jest inicjatywą niekomercyjną.